ÜRETİM FİRMALARINDA DEPO ANALİZİ

ÜRETİM FİRMALARINDA DEPO ANALİZİ

3. Gözle Gerçekler ve Çözümler

Depo konusu, dönem dönem gündeme taşıdığım ama her seferinde önemini daha da artırarak karşımıza çıkan bir başlık. Depolar; sadece ürün ve malzeme saklanan alanlar değil, aslında hayatın her alanında ve özellikle üretim yapan firmalarda hayati bir role sahip.

Çoğu zaman üretim hattı durduğunda ya da işler yolunda gitmediğinde, ilk suçlanan ve sorgulanan yer depo olur. Bazen küçücük bir parça için kilometrelerce yol kat edilip üretime devam edilse de sistem tıkandığında oklar hızla depoya çevrilir.

Oysa işin aslı, sorun çoğu zaman yalnızca depoda değil; depo yönetimi anlayışında ve analiz eksikliğinde gizlidir. İşte bu yüzden, bir kez daha üretim firmalarının depolarına 3. gözle bakmanın, analiz etmenin ve gerçekleri ortaya çıkarmanın tam zamanı diyorum.

Bugün gelin, depoya biraz 3. gözle bakalım. Ne oluyor ne yapılmalı, kimler depolarının gerçekten farkında değil?

DEPOLARINIZDA GERÇEKTEN NE VAR?

Birçok üretim firmasında stok kayıtları ile fiili stoklar arasındaki uyuşmazlık hâlâ ciddi bir sorun. Depo sayımları yapıldığında şaşkınlığa uğramayan firma sayısı ise ne yazık ki çok az. Üstelik bu durum sadece muhasebesel bir hata değil; üretim hattında plansız duruşlar, eksik parçalar, geciken teslimatlar ve bozulan müşteri ilişkileri demek.

Oysa bugün RFID, WMS ve sayım robotları gibi gerçek zamanlı stok takibini mümkün kılan teknolojiler, ulaşılabilir maliyetlerle uygulanabilir durumda. Buna rağmen birçok firma bu yatırımları hâlâ bir “gider” kalemi olarak görüyor. Oysa asıl maliyet, kaybedilen fırsatlar ve aksayan operasyon akışı.

Burada en kritik konu, sistemin doğru kurulması ve işletilmesi. Unutmayın; her fabrikanın kapısı, gümrük kapısı hassasiyetinde olmak zorunda. Depoya giren her ürünün tek noktadan kayıt altına alınması ve içerideki tüm hareketlerin Depo Transfer İşlemleri üzerinden takip edilmesi, hatayı tespit etmeyi ve iyileştirmeyi son derece kolaylaştırır.

Aslında basit ve sistemli bir düzen kurmak mümkünken, çoğu zaman neden kaos yaşanıyor?
Cevap belli: ihmal, plansızlık ve analitik veri eksikliği.

Oysa küçük dokunuşlarla büyük fark yaratmak mümkün.
Yeter ki farkına varalım.

Depolarımızda Neden Her Zaman Yer Yok?

Aslında işin sırrı, depo yerleşimi ve operasyon akışının sağlıklı kurgulanıp kurgulanmadığında saklı.

Ürünlerinizi kullanım sıklığına göre mi diziyorsunuz?

Forklift yollarınız güvenli ve kesintisiz mi?

Kritik ürünler gerçekten kolay ulaşılabilir yerlerde mi?

Üretim hattından çıkan mı, tedarikçiden gelen mi önce stoklanıyor?

Hammadde ile mamul depolama konusunda belirli ve uygulanan bir sisteminiz var mı?

Bu ve benzeri soruların cevabı maalesef birçok firmada net değil, belirsiz ya da kişiye bağlı.

Oysa doğru yerleşim planı ve operasyon akışı düzenlemesiyle,

Depo toplama sürelerinde %30-50 oranında

Hatalı sevkiyatlarda ise %30-70 arasında iyileşme sağlayan firmalar mevcut.

Peki, Nasıl Olmalı?

Kullanım Sıklığına Göre Yerleşim
Hızlı dönen ürünler, üretim hattına yakın ve kolay erişilebilir alanlarda olmalı. Nadiren kullanılan ürünler arka raflarda ya da üst katmanlarda depolanmalı.

Kesintisiz ve Güvenli Yollar
Forklift ve taşıma yolları belirlenmeli, riskli kör noktalar işaretlenmeli. Operasyon akışı içinde yolların kapanmaması temel kural olmalı.

Kritik Ürün Listesi
Üretimi durdurabilecek veya yüksek maliyetli parçalar, kolay ulaşılabilir ve kontrolü kolay noktalarda tutulmalı. Kritik ürünlerin ayrı stok kartları ve alarm sistemleri olmalı.

Önceliklendirme Kuralları
Üretim hattından çıkan mı, tedarikçiden gelen mi önce stoklanacak?

Hangi ürün hangi alana gider?

Tüm kurallar yazılı olmalı ve tüm ekip tarafından bilinmeli.

Hammadde ve Mamul İçin Ayrı Sistem
Tüm ürünler için ayrı stok kodları ve yerleşim alanları belirlenmeli. Geçiş bölgeleri net şekilde işaretlenmeli.

Veri Analizi ve Raporlama
Depo hareketleri haftalık ve aylık raporlarla analiz edilmeli. Toplama süresi, hatalı sevkiyat, duruş nedeni gibi KPI’lar düzenli izlenmeli ve iyileştirme fırsatları raporlanmalı.

VERİ VAR, PEKİ KULLANAN VAR MI?

Sizin Depolarınız veri üretiyor mu?

Hangi ürün hangi hızda tüketiliyor?

Hangi tedarikçi daha çok sorun çıkarıyor?

Hangi personel hangi vardiyada daha verimli?

Ama çoğu depo bu verileri toplamıyor ya da topluyor ama kullanmıyor.

Oysa depo analitiğiyle; stok devir hızını artırmak, fazla stoktan kurtulmak ve iş gücü verimliliğini optimize etmek mümkün.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK SADECE ÜRETİM HATTINDA MI?

Birçok firma üretim hattına çevreci sistemler kuruyor ama depoda hâlâ eski tip aydınlatma ve kontrolsüz enerji tüketimi devam ediyor.

LED dönüşümü, sensörlü aydınlatmalar ve enerji yönetim sistemleriyle yıllık enerji tasarrufunda %20-50 avantaj sağlanabilir.
Ayrıca, ambalaj geri dönüşümü ve palet optimizasyonu da lojistik maliyetlerine ve karbon ayak izine katkı sağlar.

DEPO YÖNETİMİ = TEDARİK ZİNCİRİNİN KONTROL KULESİ

Depo, tedarik zincirinin sadece ara durağı değil; tüm süreci kontrol eden ve hızlandıran bir merkezdir. Üretimin verimli devam edebilmesi, sevkiyatların gecikmemesi ve müşterinin memnun kalması doğrudan depo yönetimi ve analiziyle ilişkilidir.

DEPO VERİMLİLİK KONTROL LİSTESİ

✔ Gerçek zamanlı stok takibi yapabiliyor musunuz?
✔ Depo yerleşim planınız son 12 ayda güncellendi mi?
✔ Envanter devir hızınızı düzenli ölçüyor musunuz?
✔ Depo içi operasyon akışınız iş güvenliği ve verimlilik açısından optimize mi?
✔ Depo enerji tüketimi ve sürdürülebilirlik kriterlerini takip ediyor musunuz?
✔ Tedarikçi bazlı stok ve hasar analiz raporları oluşturuyor musunuz?
✔ Depo çalışanlarının performansını ölçen sistemleriniz var mı?
✔ Yıllık depo analiz raporu hazırlıyor ve yönetim kurulu ile paylaşıyor musunuz?

Depo; sadece malzeme saklama alanı değil, üretim verimliliğinin can damarıdır.
Doğru planlanmış her depo, maliyetleri düşürür, müşteri memnuniyetini artırır ve işletmenin nefesini açar. Bugün biraz 3. gözle bakmakta, analiz etmekte ve eksikleri cesurca tespit edip düzeltmekte büyük fayda var.

Bu yazı; üretim firmalarına depo yönetimini yeni nesil sistemlerle analiz etmenin ve kontrolün önemini hatırlatmak için hazırlanmıştır.

Dünden bugüne hatta yarında #Depo Ne Değildir Demeye ve Depolara farklı bakmanız için sorular sormaya devam edeceğim.